Manisa Mesir Macunu
Festivali Aralık 2012’de UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine, Sardes
Antik Kenti ve Bintepeler Lidya Tümülüslerini 18 Nisan 2013’de UNESCO Dünya
Geçici Miras Listesine dahil ettiren MHP Manisa Milletvekili Erkan AKÇAY
tarhana kültürü ve geleneğinin UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras listesine
dahil edilmesi için Turizm Bakanına soru önergesi verdi.
MHP’li AKÇAY önergesinde “ Orta Asya Türklerinin
keşfettikleri ve dünyanın ilk hazır çorbası olan tarhanayı bu gün pek çok
kültür sahiplenmektedir. Türk Kültürüne has olan ve her geçen gün kullanımı
artan hazır çorbalarla rekabette zorlanan tarhana kültürü ve geleneğini UNESCO
Somut Olmayan Kültürel Miras listesine dahil ettirerek pek çok kültür
tarafından sahiplenilmeye çalışılan Tarhana Türk Kültürü ve Geleneğini
sahiplenmeyi düşünüyor musunuz?”diye sordu.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün ( UNESCO)
17 Ekim 2003 tarihinde Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesini
kabul ettiğini söyleyen MHP Manisa Milletvekili Erkan AKÇAY, “ Somut Olmayan
Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinin amaçları; Somut olmayan kültürel mirası korumak,
somut olmayan kültürel mirasın taşıyıcısı konumundaki toplulukların, grupların
ve bireylerin somut olmayan kültürel mirasına saygı göstermek, somut
olmayan kültürel mirasın önemi konusunda yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde
duyarlılığı arttırmak ve karşılıklı değerbilirliği sağlamak, uluslararası
işbirliği ve yardımlaşmayı sağlamak şeklinde sıralanmıştır. Somut Olmayan
Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair
Kanun 21 Ocak 2006 tarih ve 26056 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, 4848 Sayılı Teşkilat ve Görevleri
Hakkındaki Kanununun 13. maddesine göre Araştırma ve Eğitim Genel
Müdürlüğü icracı birim olarak görevlendirilmiştir.”dedi.
Türkiye’nin bazı kültürel değerlerinin UNESCO Somut Olmayan
Kültürel Mirasın Temsili Listesinde yer aldığını söyleyen MHP Manisa
Milletvekili Erkan AKÇAY, “ Somut olmayan kültürel mirası daha gözle görülür
kılmak, önemi konusunda bilinçlenmeyi sağlamak ve kültürel çeşitliliğe
saygı içinde diyalogu desteklemek için, Taraf Devletlerin teklifi üzerine,
insanlığın somut olmayan kültürel mirasının temsili bir listesi hazırlanır,
güncellenir ve yayımlanır.Meddahlık (2003), Mevlevi Sema
Törenleri (2005), Aşıklık Geleneği (2009), Karagöz (2009),Nevruz (ortak
dosya) (2009), Geleneksel Sohbet
Toplantıları(2010), Kırkpınar Yağlı
Güreş Festivali(2010), Alevi-Bektaşi
Ritüeli Semah(2010),Tören Keşkeği
Geleneği (2011), Mesir Macunu
Festivali (2012) Türk Kahvesi
Kültürü ve Geleneği
(2013), Ebru: Türk Kağıt
Süsleme Sanatı (2014)
İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesine dahil edilen
başyapıtlarımızdır.
Türk Kültürüne has olan ve
Türk Kültüründe pek çok türkü ve şiirlere konu olun tarhana kültürü ve
geleneğinin UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine girmesi gerektiğini
söyleyen MHP Manisa Milletvekili Erkan AKÇAY, “ Toplumların kendi yapılarına ve
değer yargılarına uygun gelenekleri, görenekleri, dinsel inançları, töre ve
törenleriyle birleşerek, toplumun kendine has beslenme ve mutfak kültürünü ortaya
çıkarmalarına neden olmuştur. Orta Asya Türklerinin yaşadıkları coğrafyanın
iklim şartlarından kaynaklanarak keşfettikleri tarhana, dünyanın ilk hazır
çorbasıdır. Tarhana, kullanım ve saklama kolaylıkları nedeniyle gerek yerleşik,
gerekse göçer yaşam tarzlarının temel beslenme maddelerinin başında gelmiştir.
Yazın bereketli hasadından ve güneşinden yararlanılarak üretilen tarhana, yılın
geriye kalan bölümünde, kahvaltıdan akşam yemeğine kadar tüm sofralarda yer
alır. Faydaları, besleyici ve enerji verici yönleri ile uzun süre önce Türk
toplumunun kültürel hayatına giren tarhana Türk kültüründe türkü ve şiirlerde
de pek çok kez yerini almıştır. Tarhana; Orta Asya’dan göç eden Türkler ve
Moğollar tarafından Anadolu, Orta Doğu, Macaristan ve Finlandiya’ya getirilerek
tanıtılmış ve bu ülkelerde de tüketilmeye başlanmıştır. Tarhananın
Arnavutluk’ta “Trahana” ve “Trahan”, Bosna’da “Tarhana”, Bulgaristan’da
“Trahana” ve “Tarhana”, Yunanistan’da “Trahanas”, Makedonya’da “Tarana” ve
Macaristan’da “Tarhonya” adları ile günümüzde de yaşadığı bilinmektedir.
Tarhana Finlandiya’da “Talkuna”, Irak’ta “Kışk”, Türkistan’da “Göce”, Suriye,
Mısır ve Lübnan’da “Kishk” gibi isimlerle bilinmektedir. Tarhana Kültürü ve
Geleneğinin UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine Dahil edilmesiyle
aynı zamanda pek çok kültür tarafından sahiplenilmeye çalışılan Tarhanaya
patent de alınmış olacak ve Tarhananın Türk Kültürüne ait olduğu belgelenmiş
olacaktır.”dedi.
Tarhana Kültürü ve
Geleneğinin UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine Dahil edilmesiyle
ilgili olarak Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik’e yazılı soru önergesi veren
MHP Manisa Milletvekili Erkan AKÇAY, “ Kültür ve Turizm Bakanlığı Eğitim ve
Araştırma Genel Müdürlüğü; kültürel ve
toplumsal gelenekler içerisindeki köklülüğü, belirtilen topluluk ya da grubu
temsil niteliği, İnsan yaratıcılığının bir kanıtı olarak değeri ve kaybolma
riskini dikkate alarak 60 adet unsurun yer aldığı Somut Olmayan Kültürel Miras
Ulusal Envanterini oluşturmuştur. Bu envantere Türk Kültürüne has olan ve her
geçen gün kullanımı artan hazır çorbalarla rekabet etmekte zorlanan tarhana
kültürü neden eklenmemiştir? Türk Kültürüne has olan tarhana kültürü ve
geleneğini Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanterine eklemeyi düşünüyor
musunuz? 2015 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras listesine dahil
edilmesini düşündüğünüz bir unsur var mıdır? Türk Kültürüne has olan tarhana
kültürü ve geleneğinin UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras listesine dahil
edilmesine yönelik bir çalışma yapmayı düşünüyor musunuz?” diye sordu.
